Een gezellige jongen van 11 jaar kwam net voor de afname van de cito-toetsen in januari bij me. Het ging op zich goed met hem, maar nu net voor de cito-toetsen, was hij toch wel gestresst. Hij zit in groep 8 en deze toetsen bepalen mede het schooladvies. Gelukkig hangt het niet alleen van de toetsen af, ook de leerkracht heeft nog wat te zeggen. Maar daar hoefde hij niet veel van te verwachten.
Volgens zijn moeder was zijn stress ook duidelijk te merken: hij was onrustig en hij had een kort lontje. Of we daar wat aan konden veranderen.
Natuurlijk.
Zijn stress was overduidelijk gerelateerd aan de komende cito-toetsen. Daar zag hij als een berg tegenop. De afgelopen jaren hebben hem wat dat betreft ook niet meegezeten: slecht onderwijs, veel wisselingen van leerkrachten waardoor geen goede doorgaande leerlijn, leerkrachten die hem niet goed konden helpen, en dan ook nog eens lager dan nodige scores op de voorgaande cito-toetsen.
Het voorlopige schooladvies naar aanleiding van de cito-toetsen eind groep 7 was VMBO-technische leerweg. Niet wat hij zelf wilde, en volgens zijn leerkracht van groep 7 en zijn moeder liet hij niet alles zien wat hij kan. Maar door de stress kwam dat er niet uit. Heel jammer, als je zelf zo gemotiveerd bent.
Ik heb hem uitgelegd dat ik aan de cito-toetsen weinig kan doen. Veel scholen vinden nu eenmaal dat ze die moeten afnemen. Maar we kunnen samen wel wat aan de stress doen die voor hem geassocieerd is met de cito-toetsen.

De hulpvraag is duidelijk en we gaan aan de slag!
We omschrijven een mooi doel waarin de woorden ‘vertrouwen’ en ‘toetsen’ een belangrijke rol spelen. Om het nog tastbaarder te maken, testen we ook hoeveel stress zijn doel hem oplevert. Op een schaal van 0 tot 100% was dat rond de 80%. Heel veel dus.
Ik leg zijn armen en benen in houdingen met grappige namen als ‘de pinguin’, ‘soldaatje’ en ‘de houthakker’. Ik test de spier en waar nodig haal ik de stress weg. Soms rolt hij bijna van de tafel af van het lachen, en een enkele keer is het ook wat pijnlijker.
Na ruim een half uur zijn we klaar. Een glas water, even plassen en dan om het af te maken testen we nog een keer hoeveel stress zijn doel hem nu nog oplevert. Een high five als zijn lichaam aangeeft dat dat minder dan 5% is.
Vol vertrouwen, een fles water op zijn tafeltje, en wat trucjes in zijn hoofd om rustig te blijven gaat hij de eerste cito-toetsen doen. Ik hoor dat het goed gaat en dat hij rustiger is. Dat vindt niet alleen hij zelf, maar ook zijn omgeving vindt hem rustiger. En die rust in zijn lichaam zorgt er voor dat hij goed kan nadenken en vragen beantwoorden.
Na elke toets krijgen ze een deeluitslag en blijkt dat hij goed scoort. En dat doet weer wonderen voor je zelfvertrouwen.
Na een week krijg ik de vraag of hij nog een keer mag komen. Hij voelt toch weer wat stress in zijn lichaam en is bang dat hij daardoor minder goed rustig kan blijven.
We formuleren dit keer een doel dat niet direct gerelateerd is aan de cito-toetsen, maar een doel achter het doel: waarom wil je goed scoren? Hij vertelt dat hij heel graag naar 1 bepaalde school wilt, en dan naar de VMBO-theoretische leerweg. En wederom geeft een spiertest aan dat het behalen van dit doel heel veel stress oplevert. Stress die zorgt dat je niet helder kunt denken, functioneren, en je dus belemmert.
Dit keer laat ik hem zelf werken om de stress weg te krijgen en weer in balans te komen. We doen weer dezelfde spiertesten als de 1ste keer. Hij mag weer als een ‘pinguin’ of een ‘soldaat’ of ‘ballerina’ liggen, maar als een spier nu aangeeft dat hij uit balans is, gaan we de bijbehorende spierbeweging maken. De bewegingen zijn eerst nog voorzichtig, maar al snel maakt hij de bewegingen met zijn armen of benen met verve. Er komen wat heftigere emoties los, en hij schopt virtueel wat mensen aan de kant en andere duwt hij opzij met zijn ellebogen.
Soms is het niet voldoende en doe ik nog een extra correctie. Na de laatste spiertest weer een glas water, plassen en opnieuw testen. Hij is weer klaar voor de nieuwe week met cito-toetsen.
Ook de laatste cito-toetsen legt hij met goed gevolg af. Hij is rustig, geconcentreerd, doet wanneer nodig de oefeningen die ik heb meegegeven om bij de les te blijven.
En een paar dagen na de laatste cito-toets komt het verlossende antwoord: hij heeft boven verwachting gescoord! Het definitieve schooladvies is VMBO theoretische leerweg/HAVO. Wat er in zit, is er uitgekomen, en meer. Zo trots op deze kanjer!